محمدرضا پور حاج رضایی در سال ۱۳۷۰ خدمت در بنیاد شهید و امور ایثارگران را آغاز کرد و از سوابق کاری او در بنیاد می‌توان به معاونت دفتر ریاست و روابط عمومی بنیاد، مدیرکل بنیاد استان کهگیلویه و بویراحمد به مدت ۴ سال، مدیرکل رسیدگی به شکایات به مدت ۲ سال و مدیرعامل شرکت ذخیره شاهد و موسسه اندوخته شاهد به مدت ۱۰ سال اشاره کرد. وی اکنون نزدیک به ۴ سال است که در موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار کشور به‌عنوان مدیرعامل مشغول به فعالیت است. در آستانه دهمین سالروز تأسیس موسسه ایثار با او به گفت‌وگو نشستیم.
با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، لطفاً در ابتدا آخرین وضعیت مجتمع‌های فرهنگی، ورزشی و توانبخشی را در سراسر کشور تشریح کنید.
موسسه با شکل فعلی کاری وارد چهارمین سال فعالیت خود شده است. در حال حاضر موسسه مجتمع‌های فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار در ۲۶ استان دارای شعبه است و در ۱۱ استان هر ۳ فاز این مجتمع‌ها (فاز فرهنگی، فاز ورزشی و فاز توانبخشی) فعال است و در ۱۵ استان نیز یک یا ۲ فاز فعال شده است. به‌عنوان‌مثال در استان بوشهر تنها فاز توانبخشی فعال است، در استان خراسان رضوی فازهای فرهنگی و توانبخشی و در استان خراسان شمالی ورزشی و فرهنگی فعال هستند. از نظر آئین‌نامه‌ای در هر استانی که ۲ فاز از مراکز درآمدزا فعال باشند می‌توانند مجوز تأسیس شعبه را دریافت کنند. در حال حاضر ۵۳۰ نفر از همکاران ما در نقاط مختلف کشور مشغول به فعالیت در این مجموعه‌ها و خدمت به ایثارگران هستند. موسسه مجتمع‌های فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار در سال گذشته از نظر خدماتی از منظر موسسه «مفید راهبر» برای نخستین بار در طول سال‌های فعالیت خود موفق به اخذ نظر «مطلوب» شد که این موضوع نتیجه زحمات تمام همکاران است. در حال حاضر نیز حسابرسان همین موسسه در مجموعه ما مستقر هستند و به‌زودی گزارش عملکرد موسسه مجتمع‌های فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار در سال گذشته از نظر حسابرسی اعلام می‌شود. خوشبختانه مجموعه عملکرد همکاران ما در سراسر کشور از نظر شاخص‌های گوناگون مطلوب است که از جمله آن می‌توان به رضایت ایثارگران در نظرسنجی‌های انجام شده توسط روابط عمومی موسسه اشاره کرد. همچنین حجت‌الاسلام‌والمسلمین شهیدی نماینده محترم ولی‌فقیه، معاون رییس جمهور و رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران و مجموعه مدیران بنیاد نیز از عملکرد موسسه اظهار رضایت کرده‌اند که این موارد نشان می‌دهد موسسه به خوبی در مسیر هدف‌گذاری‌های انجام شده در حال حرکت است.
کدام پروژه‌های موسسه در آستانه افتتاح قرار دارند؟
در سال جاری پروژه استان مرکزی در هر ۳ فاز افتتاح می‌شود. پروژه بقیه‌الله (عج) تهران که بزرگ‌ترین مجتمع در سطح کشور است در بخش ورزشی مشغول به فعالیت است و بخش‌های فرهنگی و توانبخشی آن نیز ان‌شاءالله تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد. همچنین با تجهیز بخش توانبخشی مجتمع آذربایجان غربی، هر ۳ فاز این مجموعه نیز افتتاح خواهد شد.
همکاری استانداری‌ها در زمینه ساخت و تجهیز این مجتمع‌ها در استان‌ها چگونه بوده است؟
البته کار ساخت، تکمیل و تجهیز مجتمع‌ها تماماً بر عهده بنیاد شهید و امور ایثارگران است و موسسه مجتمع‌های فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار وظیفه بهره‌برداری از مجتمع‌ها را دارد و تا قبل از تکمیل پروژه موسسه اقدامی انجام نمی‌دهد. بااین‌حال تا جایی که اطلاع داریم استانداری‌ها نسبت به کمکی که باید به پروژه‌های عمرانی انجام می‌دادند عقب هستند. بنیاد با تدابیر و تأکیدات حجت‌الاسلام‌والمسلمین شهیدی اعتبار خوبی را در این زمینه اختصاص داده است و به تمام تعهدات خود عمل کرده است، اما استانداری‌ها تنها بخشی از سهم خود را در زمینه این پروژه‌ها تخصیص داده‌اند.
در سال جاری پروژه استان مرکزی در هر ۳ فاز افتتاح می‌شود. پروژه بقیه‌الله (عج) تهران که بزرگ‌ترین مجتمع در سطح کشور است در بخش ورزشی مشغول به فعالیت است و بخش‌های فرهنگی و توانبخشی آن نیز ان‌شاءالله تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد. همچنین با تجهیز بخش توانبخشی مجتمع آذربایجان غربی، هر ۳ فاز این مجموعه نیز افتتاح خواهد شد.
اخیراً معاونت فرهنگی هنری در ستاد موسسه مجتمع‌های فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار ایجاد شده است. دلیل راه‌اندازی این معاونت چه بوده و اهداف آن چیست؟
ذکر فرهنگی در ابتدای نام موسسه نشان‌دهنده اهمیت این موضوع برای موسسه است. کار فرهنگی از نظر ما به معنای عام آن در نظر گرفته می‌شود، یعنی در بحث برگزاری مراسم و برنامه‌ها، فعالیت‌های هنری، انتشارات و سایر حوزه‌های مرتبط با فرهنگ فعال هستیم. در این حوزه فعالیت‌های جدیدی از طرف بنیاد به موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار واگذار شده است. در پایان سال ۱۳۹۶ تمام کانون‌هایی که در اختیار معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران بودند به موسسه ایثار الحاق شدند. همچنین بخشی از فعالیت‌های هنری که در سایر قسمت‌های بنیاد انجام می‌شد به موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار الحاق شد. این موضوعات باعث شد نسبت به اصلاح ساختار اقدام کنیم و معاونت فرهنگی و هنری در موسسه شکل گرفت تا بتوانیم با نگاهی تخصصی و منسجم، بدون فعالیت‌های موازی سایر بخش‌ها بر انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری در موسسه متمرکز شویم و شعار خود را در سال ۱۳۹۷، «سال فرهنگ، هنر و اطلاع‌رسانی» در نظر گرفتیم. در همین راستا ۳ برنامه ملی برای ایثارگران در سطح کشور در دست برنامه‌ریزی است تا ایثارگران با خانواده‌های خود از این برنامه‌ها استفاده کنند. در بخش فعالیت‌های هنری نیز با استفاده از ظرفیت بیرونی موسسه و همکاری معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد تصمیم داریم حداقل یک اثر فاخر تصویری (سینمایی یا تلویزیونی) را تولید کنیم تا خلأ عدم حضور بنیاد در این عرصه را جبران کنیم.
شرح وظایف کانون‌های ایثار چه بوده است و آیا قرار است پس‌ازاین نیز با همان شرح وظایف به کار خود ادامه دهند؟
کانون‌های ایثار بیش از دو دهه است که در بنیاد شهید و امور ایثارگران راه‌اندازی شده‌اند و کارکرد اصلی آن‌ها ارائه آموزش‌های لازم به جامعه ایثارگری است که از جمله آن‌ها می‌توان به آموزش زبان، گلدوزی و خیاطی اشاره کرد تا توانایی‌هایی را برای جامعه ایثارگری ایجاد کنند. بخشی از این آموزش‌ها در حال حاضر کارکرد خود را از دست داده‌اند و اعتقاد داریم در اداره کانون‌ها باید نگاهی نو با طرح شیوه‌های مدرن به کار گرفته شود. در تفاهم‌نامه‌ای که با معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران به امضا رسیده است، کار سیاست‌گذاری کانون‌ها بر عهده بنیاد شهید و امور ایثارگران خواهد بود و موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار مجری سیاست‌ها خواهد بود و تلاش می‌کنیم از نظر کمی و کیفی خدمات درخوری را به جامعه ایثارگری ارائه دهیم. در همین راستا نشستی نیز با سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور برگزار شده است و مقرر شده آموزش‌هایی که در تمام کانون‌ها ارائه می‌شود همان آموزش‌های سازمان فنی و حرفه‌ای باشد و برای تمام هنرجویانی که در کانون آموزش می‌بینند مدرک معتبر فنی و حرفه‌ای صادر شود. با در اختیار داشتن این مدرک می‌توان نسبت به دریافت وام‌های خوداشتغالی از وزارت خانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی اقدام کرد و این موضوع می‌تواند امکان آموزش و اشتغال را به صورت توأمان در اختیار ایثارگران عزیز قرار دهد.
در حوزه معاون فرهنگی و هنری نیز نگاه درآمدزایی وجود دارد؟
موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار به‌صورت کاملاً خودگردان اداره می‌شود و به‌هیچ‌عنوان از بودجه عمومی دولت و بنیاد شهید و امور ایثارگران استفاده نمی‌کند. به این دلیل بدیهی است برای اداره مراکز در سراسر کشور که هزینه‌های گوناگونی را در بر دارد، نگاه درآمدزایی داشته باشیم. ما در حوزه ستادی موسسه فقط در بخش معاونت فرهنگی هنری به غیر از سیاست‌گذاری و نظارت بر اجرا، این توان و آمادگی را ایجاد کرده‌ایم تا بتوانیم امکان درآمدزایی داشته باشیم که این کار از محل اجرای فعالیت‌های فرهنگی، هنری و تبلیغاتی برای دیگر نهادها و سازمان‌ها صورت می‌گیرد. خدمات ارائه شده در مراکز موسسه بر اساس آئین‌نامه با تخفیفاتی به ایثارگران ارائه می‌شود و برای عموم مردم نیز با دریافت هزینه کامل صورت می‌گیرد. امکانات ورزشی موسسه برای ایثارگران ۱۰۰ درصد رایگان است. در بخش اقامتی، کانون‌ها و … نیز تخفیفاتی برای ایثارگران در نظر گرفته شده است. در مجموع می‌توان گفت برای نگهداری مناسب فضاهای موسسه، طبق مفاد اساس‌نامه ناگزیر به درآمدزایی هستیم. این درآمدها صرف هزینه‌های جاری و فرهنگی می‌شود و مازاد این درآمدها نیز در پایان سال طبق نظر مجمع در حساب‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران عمل می‌شود. در سال جاری برای نخستین بار مبلغ ۱۵ میلیارد ریال به صورت نقد در اختیار بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار گرفت تا صرف امور فرهنگی شود و در کنار این موضوع نیز حدود ۱۲ میلیارد تومان خدمت در طول سال ۹۶ در اختیار ایثارگران قرار گرفته است. امروز می‌توان گفت موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار به‌عنوان بازویی توانمند در کنار بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار دارد و به این سمت می‌رویم که بتوانیم اجرای تمام فعالیت‌های اجرایی که معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد و همچنین سایر معاونت‌ها مجبور هستند به بخش خصوص واگذار کنند را بر عهده بگیریم.
موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار به‌صورت کاملاً خودگردان اداره می‌شود و به‌هیچ‌عنوان از بودجه عمومی دولت و بنیاد شهید و امور ایثارگران استفاده نمی‌کند و خدمات ارائه شده در مراکز موسسه بر اساس آئین‌نامه با تخفیفاتی به ایثارگران ارائه می‌شود و برای عموم مردم نیز با دریافت هزینه کامل صورت می‌گیرد.
نمونه‌هایی از این خدمات را می‌توان ذکر کرد؟
به‌عنوان‌مثال این توانایی وجود دارد که هر جشنواره‌ای که بنیاد شهید و امور ایثارگران نسبت به برگزاری آن اقدام می‌کند توسط موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار با حداقل قیمت و بالاترین کیفیت اجرا شود. یکی از برنامه‌های اجرا شده در این راستا برگزاری دومین جشنواره جایزه ملی ایثار بود که در اردیبهشت ماه امسال (۱۳۹۷) در دانشکده تربیت‌بدنی دانشگاه تهران با حضور دکتر جهانگیری معاون اول محترم رییس جمهوری و حجت الاسلام والمسلمین شهیدی نماینده ولی‌فقیه و رییس بنیاد برگزار شد که برگزاری آن توسط موسسه انجام گرفت و رضایت تمام مجموعه را از نظر کمی و کیفی به دنبال داشت. در مجموع هر برنامه دیگری که معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران برای اجرای آن نسبت به برون‌سپاری اقدام می‌کند نیز در توان اجرایی موسسه قرار دارد و محدودیتی برای اجرای برنامه وجود ندارد.
در زمینه حوزه توانبخشی چه اقدامات و برنامه‌هایی در نظر گرفته شده است؟
یکی از دغدغه‌های جدی حجت‌الاسلام‌والمسلمین شهیدی رسیدگی به امور جانبازان قطع نخاع و ویلچری است. یکی از طرح‌هایی که در همین راستا توسط موسسه برای این عزیزان در نظر گرفته شده است، استفاده از ظرفیت مراکز اقامتی در موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار است. به‌این‌ترتیب که یک سوئیت مجهز در هر مرکز برای این عزیزان در نظر گرفته خواهد شد تا این جانبازان در سال چند روزی که بنا به دلایلی باید از خانواده دور باشند، پس از معرفی از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران مربوطه در مراکز حاضر شوند و ما پذیرای هر یک از این عزیزان باشیم. این موضوع برای رفاه همسران جانبازان نخاعی نیز در نظر گرفته شده است تا بدون حضور این عزیزان تمام خدمات به شخص جانباز ارائه شود تا زمینه‌ای برای استراحت همسران جانبازان که خود نیز الگوهای بزرگی از ایثارگری هستند فراهم شود.
اطلاع‌رسانی به ایثارگران جهت آگاهی از فعالیت‌ها و خدمات موسسه مجتمع‌های فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار چگونه انجام می‌شود؟
حجت الاسلام والمسلمین شهیدی در ابتدای سال ۱۳۹۷ بر زمینه افزایش اطلاع‌رسانی در همه بخش‌ها تأکید کردند. در موسسه فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار این اطلاع‌رسانی‌ها در گذشته نیز وجود داشت، اما در سال جاری به‌صورت خاص سایت موسسه مرکز و در تمام استان‌ها به‌روزرسانی شد و تمام آئین‌نامه‌های تخفیف بر روی سایت قرار گرفت و همه ایثارگران با مراجعه به سایت ایثار می‌توانند از نحوه خدمات موسسه مطلع شوند. در زمینه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز در ۳ پیام‌رسان سروش، ایتا و گپ فعال شده‌ایم و تمام آئین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هایی که جنبه اطلاع‌رسانی به ایثارگران را دارند در این کانال‌ها درج شده است و تا جایی که در توانمان بوده ایثارگران را نیز عضو این کانال‌ها کرده‌ایم. برگزاری نشست‌های خبری دوره‌ای با اصحاب رسانه محلی برای هر شعبه یک بار در سال الزامی شده است که به عنوان مثال در زمان برگزاری همین مصاحبه، نشست خبری مدیر شعبه اصفهان با رسانه‌های محلی استان برگزار شده است و برای برگزاری این نشست‌ها یک جدول زمان‌بندی دقیق ستادی تنظیم شده است. همچنین با تشکل‌های ایثارگری ارتباط برقرار کرده‌ایم و آئین‌نامه‌ها را برای این تشکل‌ها فرستاده‌ایم تا آن‌ها نیز به اعضای خود اطلاع‌رسانی کنند. در مجموع می‌توان ادعا کرد در این زمینه اقدامات مناسبی انجام شده است و اطلاع‌رسانی خوب باعث شد که تنها در بخش فضای ورزشی در سال گذشته بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار ایثارگر از امکانات موسسه استفاده کرده‌اند و امسال نیز با افزایش ظرفیت‌های اطلاع‌رسانی قطعاً شاهد رشد چشمگیر استفاده از ظرفیت‌های موسسه از سوی ایثارگران خواهیم بود.
در خصوص راه‌اندازی مرکز توزیع و پخش محصولات فرهنگی ایثار و شهادت توسط موسسه توضیح دهید.
یکی از خلأهای موجود در زمینه محصولات فرهنگی ایثارگران نبودن مرکز مستقلی برای ارائه و پخش تخصصی تمام محصولات فرهنگی حوزه ایثار و شهادت اعم از نشریات و سایر محصولات بود. در همین راستا فضای مناسبی در مجاورت دانشگاه تهران که مرکز فعالیت‌های نشر و کتاب کشور محسوب می‌شود در نظر گرفتیم و در حال حاضر مراحل طراحی و تجهیز آن در حال انجام است و تصمیم داریم پخش تمام محصولات فرهنگی و هنری در کل کشور را در این مرکز متمرکز کنیم تا به حول و قوه الهی این مرکز تبدیل به مرجع معتبری در این زمینه شود.
در نهایت چشم‌اندازی که برای موسسه در کوتاه‌مدت وجود دارد به چه صورت است؟
با استمرار سیاست‌هایی که تاکنون تدوین شده است، موسسه به ثبات رسیده است و امیدوار هستیم این موسسه بتواند در طی ۲ سال آینده دغدغه کلی بنیاد شهید و امور ایثارگران در حوزه اجرای وظایفی که قابلیت برون‌سپاری داشته باشد را برطرف کند. همچنین امیدواریم با همکاری و هم‌فکری تمام مدیران محترم بنیاد شهید و امور ایثارگران به هدف اصلی موسسه که همان خدمات‌رسانی مناسب و در خور شأن به ایثارگران است نائل شویم.